ภัยเงียบ “Shadow AI”: พนักงานแอบใช้ AI ที่ไม่ผ่านการอนุมัติ เสี่ยงความปลอดภัยองค์กร
ไมโครซอฟท์เผยผลการศึกษาล่าสุดที่น่ากังวล ซึ่งชี้ให้เห็นถึงแนวโน้มที่กำลังเติบโตอย่างเงียบๆ ในองค์กรทั่วสหราชอาณาจักร นั่นคือ “Shadow AI” หรือการที่พนักงานนำเครื่องมือปัญญาประดิษฐ์ (AI) ที่ไม่ได้รับการอนุมัติจากบริษัทมาใช้งาน โดยพบว่าพนักงานมากถึง 71% ยอมรับว่าเคยใช้เครื่องมือ AI เหล่านี้ในการทำงาน และกว่า 51% ใช้เป็นประจำทุกสัปดาห์
พฤติกรรมการใช้ AI ที่น่ากังวล
ข้อมูลจากการวิจัยของไมโครซอฟท์ระบุว่า พนักงานเกือบครึ่งหนึ่งใช้เครื่องมือ AI ที่ไม่ได้รับการรับรองเพื่อร่างและตอบกลับการสื่อสารในที่ทำงาน ขณะที่ 4 ใน 10 ใช้เพื่อช่วยร่างเอกสารต่างๆ เช่น รายงานและพรีเซนเทชัน ที่น่าเป็นห่วงอย่างยิ่งคือ มีพนักงานเกือบหนึ่งในสี่ (22%) ยอมรับว่าใช้เครื่องมือ AI เหล่านี้สำหรับงานที่เกี่ยวข้องกับการเงิน ซึ่งเป็นข้อมูลที่มีความละเอียดอ่อนสูง
แม้ว่า AI จะมีประโยชน์มหาศาลโดย ไมโครซอฟท์วิเคราะห์ว่าเครื่องมือ AI ที่เหมาะสมสามารถช่วยประหยัดเวลาการทำงานของพนักงานทั่วโลกได้ถึง 1.2 หมื่นล้านชั่วโมงต่อปี แต่ประโยชน์เหล่านี้จะเกิดขึ้นได้ก็ต่อเมื่อใช้เครื่องมือที่องค์กรรับรองและมีการควบคุมความปลอดภัยแล้วเท่านั้น การใช้เครื่องมือทางเลือกที่พนักงานเลือกมาเองกลับสร้างความเสี่ยงด้านความปลอดภัยอย่างร้ายแรง
สิ่งที่น่าตกใจคือ พนักงานส่วนใหญ่ดูเหมือนจะไม่กังวลเกี่ยวกับความเสี่ยงเหล่านี้มากนัก โดยมีเพียง 32% ที่แสดงความกังวลเกี่ยวกับความเป็นส่วนตัวของข้อมูลลูกค้าหรือข้อมูลบริษัทที่ป้อนเข้าไปในเครื่องมือ AI และมีเพียง 28% ที่กังวลเกี่ยวกับความปลอดภัยของระบบไอทีขององค์กร
ดาร์เรน ฮาร์ดแมน ซีอีโอของไมโครซอฟท์สหราชอาณาจักรและไอร์แลนด์ กล่าวว่า “พนักงานในสหราชอาณาจักรกำลังเปิดรับ AI อย่างที่ไม่เคยมีมาก่อน ซึ่งช่วยปลดล็อกระดับประสิทธิภาพและความคิดสร้างสรรค์ใหม่ๆ แต่ความกระตือรือร้นเพียงอย่างเดียวไม่เพียงพอ ธุรกิจต้องมั่นใจว่าเครื่องมือ AI ที่ใช้นั้นถูกสร้างขึ้นมาเพื่อที่ทำงาน ไม่ใช่แค่สำหรับห้องนั่งเล่น”
เหตุผลเบื้องหลังการใช้ “AI เถื่อน”
เมื่อสอบถามถึงสาเหตุที่พนักงานหันไปใช้เครื่องมือ AI ที่ไม่เป็นทางการ พบว่า 41% ให้เหตุผลว่าเป็นสิ่งที่คุ้นเคยจากการใช้งานในชีวิตส่วนตัวอยู่แล้ว ขณะที่อีก 28% ระบุว่าบริษัทของตนไม่มีเครื่องมือ AI ที่รับรองไว้ให้ใช้งาน ทำให้พวกเขาไม่มีทางเลือกอื่นนอกจากต้องหาเครื่องมือมาใช้เอง
แนวโน้มการใช้ AI พบได้บ่อยในกลุ่มพนักงานสายงานไอทีและโทรคมนาคม, การขาย, สื่อและการตลาด, สถาปัตยกรรมและวิศวกรรม รวมถึงการเงินและการประกันภัย
มุมมองที่เปลี่ยนไป และอนาคตของ AI ในที่ทำงาน
แม้จะมีความเสี่ยง แต่ทัศนคติของพนักงานต่อ AI ก็กำลังเปลี่ยนไปในทิศทางบวกอย่างเห็นได้ชัด โดย 57% ของพนักงานรู้สึกตื่นเต้นและมอง AI ในแง่ดี เพิ่มขึ้นจาก 34% เมื่อเดือนมกราคมที่ผ่านมา นอกจากนี้ ความสับสนในการเริ่มต้นใช้งาน AI ก็ลดลงจาก 44% เหลือเพียง 36%
ปัญหานี้ไม่ใช่เรื่องใหม่ ก่อนหน้านี้บริษัท Ivanti ก็เคยรายงานว่าพนักงานเกือบครึ่งหนึ่งใช้ AI ที่บริษัทไม่ได้จัดหาให้ และบริษัทวิเคราะห์อย่าง BCS ได้เตือนถึงความเสี่ยงในการละเมิดกฎหมายความเป็นส่วนตัวของข้อมูล (Data Privacy) และสิทธิ์ในทรัพย์สินทางปัญญา
อย่างไรก็ตาม Gartner บริษัทวิจัยและที่ปรึกษาชั้นนำกลับมองว่า “Shadow AI” อาจไม่ใช่เรื่องเลวร้ายเสมอไป หากองค์กรสามารถโน้มน้าวให้พนักงานเปิดเผยเครื่องมือที่พวกเขาใช้อยู่ และนำแอปพลิเคชันที่มีประโยชน์เหล่านั้นมาปรับใช้ในองค์กรอย่างเป็นทางการ ก็อาจกลายเป็นโอกาสในการสร้างนวัตกรรมใหม่ๆ ได้เช่นกัน
ท้ายที่สุดแล้ว ข้อมูลจากไมโครซอฟท์เป็นสัญญาณเตือนที่ชัดเจนว่าองค์กรต่างๆ ไม่สามารถเพิกเฉยต่อปรากฏการณ์ “Shadow AI” ได้อีกต่อไป ผู้นำธุรกิจจำเป็นต้องกำหนดนโยบายและแนวทางที่ชัดเจน ไม่ว่าจะด้วยการคุมเข้มการใช้งาน หรือการสร้างกรอบการทำงานที่ปลอดภัยเพื่อส่งเสริมการนำ AI มาใช้อย่างถูกวิธี เพราะการไม่ทำอะไรเลยอาจเป็นทางเลือกที่เสี่ยงที่สุดในยุคที่ AI กำลังเข้ามามีบทบาทสำคัญในทุกมิติของการทำงาน