เมื่อ Cloud โลกป่วน… Cloud ไทยจะรอดได้ยังไง?
จากเหตุการณ์ผู้ให้บริการระดับโลก (World-class Providers) อย่าง AWS หรือ Cloudflare เกิดเหตุขัดข้อง ไม่ว่าจะจากความผิดพลาดในการตั้งค่า (Config Error) บั๊กที่ซ่อนอยู่ (Latent Bug) หรือระบบที่ซับซ้อน ส่งผลให้หลายบริการเข้าใช้งานไม่ได้ชั่วคราว
สำนักงานคณะกรรมการการรักษาความมั่นคงปลอดภัยไซเบอร์แห่งชาติ (สกมช.) ในฐานะของหน่วยงานที่มีบทบาทสำคัญในการดูแลความปลอดภัยทางไซเบอร์ของประเทศไทยได้ให้ข้อมูลอย่างน่าสนใจว่า
กรณีเหล่านี้ให้บทเรียนสำคัญทางเทคนิคว่า: “การฝากความหวังไว้ที่ผู้ให้บริการรายเดียว คือความเสี่ยงสูงสุด” แม้ข้อมูลอยู่ในไทย แต่ถ้าใช้บริการหน้า (Front Layer) เช่น CDN หรือ Gateway ของต่างประเทศ และเกิดเหตุล่ม ก็ยังทำให้บริการเข้าไม่ได้ — นี่คือความเสี่ยงเชิงสถาปัตยกรรมที่องค์กรต้องประเมินเอง
แล้วหน่วยงานไทยจะรับมืออย่างไร?
คำตอบ: มาตรฐานคลาวด์ของ สกมช. คือ “คู่มือบริหารความเสี่ยง” ที่ต้องทำ! “ประกาศ กมช. เรื่อง มาตรฐานด้านการรักษาความมั่นคงปลอดภัยไซเบอร์ระบบคลาวด์ พ.ศ. 2567” ได้วางกรอบให้หน่วยงานรัฐและ CII ต้อง “คิดเผื่อ” และ “วางแผน” เพื่อรับมือกับสถานการณ์แบบนี้ไว้:
1. ไม่ใช่แค่จ้าง แต่ต้อง “คุมความเสี่ยง” (Supplier Relationships)
บทเรียน: เราห้าม Cloudflare ไม่ให้ล่มไม่ได้ แต่เรา “เตรียมทางหนีทีไล่” ได้
มาตรฐานนี้: กำหนดให้หน่วยงานต้องระบุความเสี่ยงที่เกิดจาก “ผู้ให้บริการภายนอก” นั่นหมายความว่า มาตรฐานนี้กำหนดให้หน่วยงานต้องประเมินความเสี่ยงจากผู้ให้บริการภายนอกอย่างเป็นระบบ และต้องเตรียมแผนรองรับ (Resilience / BCP) หากผู้ให้บริการเกิดเหตุหยุดชะงัก
2. รู้ทันทุกการเปลี่ยนแปลง (Change Management)
บทเรียน: เคสล่าสุดเกิดจากการอัปเดต Config ภายในของผู้ให้บริการ
มาตรฐานนี้: กำหนดให้ผู้ให้บริการคลาวด์ต้องแจ้งข้อมูลเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงใด ๆ ที่อาจส่งผลกระทบต่อบริการให้หน่วยงานทราบ เพื่อให้หน่วยงานไทยได้ “รู้ก่อน” และประเมินความเสี่ยง หรือเตรียมทีมเฝ้าระวังในช่วงที่มีการปรับปรุงระบบ ไม่ต้องมารู้ทีหลังตอนระบบล่มไปแล้ว
3. เชื่อมต่อการรายงานผล (Incident Reporting)
บทเรียน: ยิ่งรู้ช้า ยิ่งแก้ช้า และสื่อสารกับประชาชนไม่ทัน
มาตรฐานนี้: กำหนดให้ต้องมีกลไกการรายงานเหตุการณ์ภัยคุกคาม ระหว่างผู้ให้บริการและหน่วยงานให้ชัดเจน เพื่อให้เกิดการสื่อสารที่รวดเร็ว ทันต่อสถานการณ์
และสิ่งที่ขาดไม่ได้: ความเป็นเจ้าของข้อมูล (Data Localization) แม้ไม่แก้ปัญหาบริการล่ม แต่เป็นข้อกำหนดตามมาตรฐานที่ช่วยให้ข้อมูลสำคัญยังอยู่ภายใต้กฎหมายไทยและสามารถกู้คืนได้ในสถานการณ์วิกฤติ
เตรียมพร้อมก่อนบังคับใช้จริง! ประกาศนี้จะมีผลบังคับใช้เต็มรูปแบบในวันที่ 10 กันยายน 2569 ช่วงเวลานี้คือ “โอกาสทอง” ที่ หน่วยงานรัฐ และ องค์กร CII ต้องเร่งศึกษามาตรฐาน ทบทวนสถาปัตยกรรมระบบ และปรับสัญญาจ้าง เพื่อให้แน่ใจว่า… เมื่อพายุไซเบอร์ลูกหน้ามาถึง บ้านของเราจะมี “แผนรับมือ” ที่แข็งแรงพอ